Kişilik doğuştan gelen, sonradan kazanılan, kültürle şekillenen, ergenlikte iyice oturan ve yetişkinlik döneminde iyice netleşen davranışların kişiye özgü davranışların olmasıdır. Kişilik bozuklukları ise kültürle, sapmalar gösteren ve yaşantılarla değişebilir. Kişilik bozukluğu türleri nelerdir, çoklu kişilik bozukluğu nedir, kişilik bozukluğu nasıl anlaşılır?
Kişilik bozukluğu nedir?
Kişilik bozukluğu hastalığı için tek bir tanım yapmak doğru değildir. Kişinin normal kişilik özellikleri arasında yer alan kişilik bozukluğu çeşitli biçimlerde görülür.
Kişilik bozukluğu çeşitleri nelerdir?
DSM-IV e göre kişilik bozuklukları 3 küme altında toplanır ve 9 kategoriye ayrılır.
A Kümesi: 3 tiptir; paranoid, şizoid ve şizotipal kişilik bozuklukları. Bu hastalar garip ve sıra dışı davranışlar sergiler.
B Kümesi: 4 tiptir; histriyonik, borderline, narsisistik, antisosyal. Bu hastalar dramatik, duygusal ve dürtüseldir.
C Kümesi: 3 tiptir; obsesif-kompulsif, çekingen, bağımlı. Bu hastalar kaygılı, korkulu ve anksiyözdür.
Kişilik bozukluğu belirtileri nelerdir?
Kişilik bozukluğu belirtilerinden şüpheleniyorsanız, kişilik bozukluğu testi çözerek böyle bir hastalığınız olup olmadığınızı anlayabilirsiniz.
A Kümesi kişilik bozuklukları
Şizoid kişilik bozukluğu
Bu hastalığa sahip kişilerin toplumsal ilişkileri zayıftır ve tek yönlü etkinliklere yönelirler, ilgileri tek bir şeyle sınırlıdır. Şizoid kişilik bozukluğu hastaları kendilerini hayattan soyutlayarak insanlarla iletişim kurmaz, konuşmazlar. Güncel konular ilgi alanına girmezken evren, ruh ve astroloji gibi konular dikkatlerini çeker. Takıldıkları bir konu gün boyu odak noktaları haline gelir. İyi ya da kötü eleştiriyi kabul etmez, cinselliğe ilgi duymaz hatta evlenmezler.
Paranoid kişilik bozukluğu
Paranoid kişilik bozukluğu hastaları her zaman kuşkulu insanlardır, insanlara güvenmez ve kimseye sır vermezler. Bu yüzden genelde yalnızlardır. Kişilerin kendisini aldattığını, arkasından konuştuğunu ve kötü niyetle yaklaştığını düşünürler. Sebepsiz şüpheleri yüzünden takip edildiklerini düşünür, yakınlarının samimiyetine bile inanmazlar, her zaman tedirgin, gergin ve ciddi kişilerdir.
Şizotipal kişilik bozukluğu
Bu hastalığa sahip kişilerin ilişkileri güçsüzdür. Gerçekle hiçbir ilgileri yoktur. Kendilerine özgü geliştirdikleri bakış açılarıyla; büyülere, olağanüstü ve doğaüstü güçlere, olmayan varlıklarla iletişim halinde olduklarına inanırlar. Derin ve yoruma açık konuştukları için anlattıkları genelde anlaşılmaz.
B Kümesi kişilik bozuklukları
Antisosyal kişilik bozukluğu
Bu hastalığa sahip kişiler aşırı bencil insanlardır, toplumun kurallarını ve başkalarının haklarını kabul etmezler. Her koşulda kendilerini haklı görür ve haklılıklarını savunurlar. Şiddet eğiliminde bir yapıya sahiplerdir, kavgacı ve saldırganlardır. Sürekli gergin ve öfkeli hallerinden dolayı toplumda “psikopat” olarak adlandırılırlar. Ayrıca alkol ve madde bağımlılığı da görülür.
Narsistik kişilik bozukluğu
Kendilerini özel olarak görür ve bunu savunurlar. Aşırı derecede benmerkezcidirler. Herkesle iletişim kurmaz özel gördükleri insanlarla iletişime girerler. Kendilerini herkesten üstün gören yapıları başkalarının doğrularını kabul etmelerine izin vermez.
Histrionik kişilik bozukluğu
Bu kişiler her zaman dikkatin kendilerinde olmasını isterler. Dikkat çekmek için fiziksel güçlerinden yararlanırlar ve cinsellik bu kişiler için oldukça önemlidir. Bakışların her zaman üzerlerinde olmasını isterler, bir bakış veya cinsel bir temas onlar için araçtır. Ancak ilişkileri genellikle yüzeyseldir.
Borderline kişilik bozukluğu
Borderline kişilik bozukluğu özelliklerinin en belirgin olanı kişi, sevdiklerine önce iyi davranıp ardından kötü davranacak kadar tutarsız davranışlara sahiptirler. Tekrarlayan intihar girişimleri ve riskli davranışları vardır. Hızlı araba kullanma, yüklü miktarda para harcama, madde ve alkol bağımlılığı gibi olumsuz durumlar onlara zevk verir. Borderline kişilik bozukluğu belirtileri arasında en önemlisi de bu hastaları kendilerini sürekli bir boşlukta hissetmesidir. Borderline kişilik bozukluğu testi ile böyle bir rahatsızlığınızın olup olmadığını anlayarak Borderline kişilik bozukluğu tedavi için terapi yöntemi uygulanabilir.
C Kümesi kişilik bozuklukları
Obsesif-Kompulsif kişilik bozukluğu
Bu hastalığa sahip kişilerin hayatlarını her zaman ayrıntılar yönlendirir, aşırı mükemmeliyetçi yapıları yüzünden bir işin asıl nedenine değil ayrıntılarına odaklanırlar. Hatta bazı durumlarda bir işle saatlerce uğraşır yine de sonucundan memnun olmazlar. Mizahı sevmeyen katı bir hayat görüşüne sahiplerdir. Cimri, ahlak kurallarına bağlı ve yaptıkları her hareketi belli bir sınıra göre yaparlar.
Çekingen kişilik bozukluğu
Çekingen kişilik bozukluğuna sahip kişiler kendilerini beceriksiz, yeteneksiz, kimse tarafından sevilmeyen kişiler olarak görür ve eleştirilme korkusu yaşarlar. Bu korkuları yüzünden kişiler arası iletişim gerektiren meslekleri tercih etmezler ve asla karşısındaki insana güvenmeden onunla iletişim kurmazlar.
Bağımlı kişilik bozukluğu
Bu kişiler her zaman başka birine karşı kendilerini bağımlı hissederler, onların desteği olmadan yaşayamayacaklarını düşünür ve tek başlarına bir karar veremezler. Tek başlarına ayakta durabileceklerine inanmazlar. Başkaları tarafından takdir edilmek bağımlı kişilik bozukluğuna sahip kişiler için oldukça önemlidir, hatta takdir kazanmak için her şeyi yapabilirler.
Çoklu kişilik bozukluğu nedir?
Çoklu kişilik bozukluğu ya da çift kişilik bozukluğu kişilerin kendi kişiliklerinin yanı sıra farkında olarak ya da olmayarak bir veya birden fazla kişilik özellikleri geliştirmesidir. Çoklu kişilik bozukluğu testi ile böyle bir şüpheniz varsa bu hastalığınızın olup olmadığını anlayabilirsiniz.
Kadınlar tacize erkeklerden daha çok uğradığı için çoklu kişilik bozukluğu görülme oranı erkeklere göre 9 kat daha fazladır.
Çoklu kişilik bozukluğu belirtileri nelerdir?
- Geçmişte yaşananları hatırlarlar
- Kişi kendi içinde başka bir kişinin ya da ikinci bir kişiliğin olduğunu hisseder
- Yabancılaşma
- Zaman zaman kendi davranışlarını ve konuştuklarını hatırlamama
- Evinde nereden geldiğini bilmediği eşyalar bulma
- Uyku bozukluğu
- Aşırı uyarılmışlık
- Sürekli vücudunda bir yerin ağrıdığını hissetme
- Yeme bozukluğu
- Kendine zarar verme
- İntihar girişimi
- Depresif belirtiler
Kişilik bozukluğu tedavisi nasıldır?
