Sedimantasyon Nedir?
ESR olarak kısaltılan sedimantasyon açılımı eristrosit sedimantasyon oranı olarak yapılabilir. Ayrıca sedim olarak da bilinen sedimantasyon, vücutta kanser, bağışıklık sistemi zayıflığı ve enfeksiyon kaynaklı hastalıklardan dolayı meydana gelen iltihaplanmaların ölçülmesinde kullanılan bir kan değeri olarak tanımlanabilir. Sedimantasyon nedir sorusuna kısaca bu şekilde cevap vermek mümkün. Sedimantasyon hızı da testler yardımıyla ölçülür. Kırmızı kan hücrelerinin çökme hızıyla bağlantılı olan bu durum sonrasında kişinin durumu hakkında bilgi edinilebilir. Sedimantasyon hızı bu nedenle çok önemlidir.
Sedimantasyon Testi Nasıl Yapılır?
Sedimantasyon testi kulağa ilk ke geldiği zaman uğraştırıcı ve zorlu bir sürece sahipmiş hissi verse de aslında normal kan testinden hiçbir farkı yok. Kolda açılan damar yolundan alınan kanla sedimantasyon testi yapılır. Alınan kan tüp içerisinde belirli bir süre bekler ve kırmızı kan hücrelerinin ne kadarının ne kadar sürede çöktüğüne bakılır. Bu test sonucunda kadın, erkek ve çocuklarda meydana gelmesi gereken normal değerler de farklı olur elbette.
Sedimantasyon cihazı ile bu test gerçekleşir. Genellikle 1 saatteki çökme oranına göre değerlendirmeler yapılır. Her laboratuvarda sedimantasyon cihazı gerekli ölçümleri yapılması için bulunur. Ancak iki laboratuvar arasındaki ölçümlerde küçük oynamalar yaşanabilir. Kan alımı yoluyla gerçekleşen sedimantasyon testinde, sedimantasyon tüpü içerisinde konulan örnek izlenir. Sedimantasyon tüpü içerisinde yer alan örneğin çökme hızı bu şekilde ölçülür.
Normal Sedimantasyon Değerleri
Her bireyde sedimantasyon çöküş hızı farklı olur. Ancak bu farklar özellikle kadın, erkek ve çocuk arasında keskin bir şekilde meydana gelir. Sedimantasyon değeri normal aralıkları aşağıdaki gibi ifade edilebilir. Ancak aşağıda yer alan sedimantasyon değeri aralıklarında her kişide ufak çaplı oynamalarla gözlemlenebilir. Bu nedenle sedimantasyon kaç olmalı sorusuna cevap vermeden önce belirgin özelliklere ve kişinin durumuna bakmak gerekir. Herkes için sedimantasyon kaç olmalı sorusunun cevabı aynı olmaz.
- 50 yaş altı erkek: <15 mm/ saat
- 50 yaş üstü erkek: <20 mm/ saat
- 50 yaş altı kadın: <30 mm/ saat
- 50 yaş üstü kadın: <30 mm/ saat
- Yenidoğan: 0 – 2 mm/ saat
- Yenidoğandan ergenliğe: 3 – 13 mm/ saat
- Yetişkin kadın: 0 – 20 mm/ saat
Sedimantasyon Yüksekliği
Sedimantasyon yüksekliği olan kişilerin vücudunda bir iltihabın olduğu kanısına varılır. Ya da iltihaba neden olan bir hastalık sedimantasyon yüksekliği sonrasında tespit edilebilir. Bu ve benzeri durumlarda bazı proteinler, kırmızı kan hücrelerinin daha hızlı ve çok bir araya gelmesini sağlayarak daha hızlı çökmelerine neden olur. Ancak sedimantasyon yüksekliği tek başına hastalığın teşhisi için yeterli olmaz.
Sedimantasyon Yüksekliği Nedenleri
Sedimantasyon yüksekliği herhangi bir nedenden dolayı yaşanabilir. Bu yüzden sedimantasyon ölçümü sonrasında eğer değerler yüksek çıkıyorsa hastalığın araştırılması gerekir. Aşağıdaki durumlardan her biri sedimantasyon yüksekliğine neden olabilir. Tedavinin sağlanabilmesi için bu yükselmenin aşağıdaki durumlardan hangisinden kaynaklandığını öğrenmek gerekir.
- Kansızlık
- Troid hastalıkları
- Lösemi
- Ateşli romatizma
- Piyelonefrit
- Kalp krizi
- Tüberküloz
- Apandist
- Böbrek hastalığı
- Kan damarlarının iltihaplanması
- Gebelik
- Gebelik zehirlenmesi
- Hiperfibrinojenemi
- Romatizmal hastalıklar
- Meme kanseri
- Bazı ilaçlar
- Akciğer kanseri
- Ağır metal zehirlenmesi
Sedimantasyon Yüksekliği Belirtileri
Vücutta yaşanan sedimantasyon yüksekliği belirli belirtilerle kendini gösteriyor. Bu belirtileri aşağıdaki gibi sıralamak mümkün.
- Ciltte kızarıklık, ağrı ve şişme
- Eklem ağrısı
- Baş ağrısı
- Boğaz ağrısı
- Halsizlik
- Yorgunluk
- Vücutta iltihaplanma
Sedimantasyon Yüksekliğinin Zararları
Sedimantasyon yüksekliği genellikle kanserle ilişkilendirildiği için zararlarının başında da bu durum söz konusu oluyor ancak durum sanıldığı kadar da tek bir pencereden bakmalık değil. sedimantasyon yüksekliği vücutta meydana gelen herhangi bir iltihaplanma, rahatsızlık ya da ilaç kullanımı sonrasında ortaya çıkar. Öncelikle durumunun tehlikesini ölçmek için kapsamlı bir muayene ve uzman doktorun istediği diğer testlerin de yapılması gerekir. Sedimantasyon yüksekliğinin zararları ancak uzman doktorun bilgilendirmesi dahilinde kesin bir şekilde dile getirilebilir. Her sedimantasyon yüksekliği, kanser ile sonuçlanacak diye bir koşul yok çünkü. Erken ve yerinde müdahaleyle sorun çözüme kavuşabilir. Ancak uzun süreli sedimantasyon yüksekliğinin zararları vücutta kalıcı olabileceği gibi, ciddi rahatsızlıklarla da anılabilir. Kanser riski uzun süreli yüksekliklerde çok daha fazla olur.
Sedimantasyon ve CRP Yüksekliği
Sedimantasyon ve CRP yüksekliğinin bir arada olması dikkate alınılması gereken bir durum. Kırmızı kan hücreleri olarak anılan alyuvarların çöküş hızını hesaplayan sedimantasyon ve C-reaktif proteininin kısaltılmışı olan CRP yükseldiğinde vücut için tehlike çanları çalmaya başlar. Sedimantasyon ve CRP yüksekliği öncelikle boğaz içerisinde ya da vücudun herhangi bir hayati bölgesinde enfeksiyon olduğunu gösterir. Ve bu enfeksiyonlar risk taşır. Eğer sedimantasyon ve CRP yüksekliği uzun zamandır kanda kendini gösteriyor ve kullanılan ilaçlar bu değerleri düşürmüyorsa kesinlikle başka bir tedaviye geçilmeli ve yüksekliğinin nedenine inilmelidir. Çünkü uzun süreli sedimantasyon ve CRP yüksekliği ciddi enfeksiyonlara işaret eder.
Sedimantasyon Yüksekliği Nasıl Tedavi Edilir?
Sedimantasyon yüksekliği tedavisine başlamadan önce bu yükselmenin nedenini bulmak gerekir. hastanede yapılacak kan testi sonrasında değerleriniz yüksek çıktıysa eğer doktorunuz bu yüksekliğin nedenini araştırmaya başlar. Çünkü sedim hızının değişmesinde önemli faktörler bulunur. Örnek olarak kullanılan bir ilaç da mineral eksikliği de hamilelik de sedim hızını etkiler ve bu durumların kanserle herhangi bir ilişkisi bulunmaz. Sedim hızını etkileyen faktörleri doktorunuz bularak, uygulanması gereken tedavi yöntemi hakkında sizi bilgilendirir.
