Bağırsaklar insan vücudunun ikinci beyni olarak görev yapar. Genel sağlığın ilerleyişinde büyük etki gösteren bağırsaklar kabızlık sorunuyla karşılaştığı zaman kişinin yaşamı alt üst olur. Kabızlık her 5 kişiden 1’inde görülebilir. Kabızlık için ne yapılmalı, kabızlık çözümü nedir, kabıza ne iyi gelir, kabızlık hemen nasıl geçer ?
Kabızlık nedir ?
Kabızlık, bir gastrointestinal problemdir. Yani bağırsak hareketlerinin azalması ve tuvalete çıkmakta güçlük çekme durumudur. Herkesin bağırsak hareketliliği birbirinden farklıdır. Ancak genel olarak bakarsak kişi 1 hafta içerisinde 3 defadan daha az dışkılama yaparsa ya da tuvaletini yaptığı zaman dışkının sert ve kuru olması kabızlık belirtileri arasındadır.
Kabızlık ilacı nedir ?
Günümüzün en büyük problemlerinden biri olan kabızlık bitkisel tedavi yöntemli ile kolaylıkla atlatılmaktadır. Ancak bazı durumlarda bitkisel tedavi yetersiz kalabilir bu gibi durumlarda ilaç kullanmak gerekir. Kabızlık giderici pek çok ilaç mevcuttur. Piyasadaki bu ilaçların birçoğu bağırsaklarda tembellik yaparak ileride daha büyük problemlere neden olabilir. Doğru ilacı alıp tedavi olmak için mutlaka doktor kontrolünde ilaç almalısınız. Kabızlık ilacı, kabızlık şurubu ve kabızlık için fitil şu şekilde sıralanabilir;
- Sennalax kabızlık ilacı – 5.70 TL
- Debridat kabızlık ilacı – 10.77 TL
- Alın kabızlık ilacı – 2.88 TL
- Bekunis draje – 8.57 TL
- Duphalac şurup – 20.78 TL
- Gliserin kansuk pediatrik – 3.66 TL
- Dulcosoft oral solüsyon – 37.15 TL
- Dulcolax – 24.29 TL
- Magnesie calcinee – 8.09 TL
- Enema – 7.48 TL
- t oral solüsyon – 4.76 TL
- Ultraproct Supozituvar – 20.56 TL
- Proctolog supozituvar – 13.68 TL
- Dulcofibre – 19.90 TL
- Sabalaks lavman – 2.56 TL
- X-m solüsyon – 8.75 TL
Kabızlık belirtileri nelerdir ?
Kabızlık türü ve şiddeti kişiden kişiye göre farklı belirtilerle ortaya çıkar. Kabızlık belirtileri genel olarak şu şekildedir;
- 1 hafta içerisinde 3 defadan az dışkılama
- Rektumdan dışkının tamamen boşaltma zorluğu
- Rektumda tıkanıklık var hissi
- Bağırsak hareketlerinde yavaşlama
- Dışkının sert, kuru, yumrulu ya da topaklı olması
- Şiddetli karın ağrısı
- Karında şişlik olunması
- İdrar ya da dışkı yapmakta zorlanma
Kabızlık nedenleri nedir ?
Kabızlık sebepleri genellikle dışkıdaki duyun emilerek sertleşip kuruması sonucunda dışkının kalın bağırsakta birikmesiyle oluşur. Kabızlık nedenleri zor belirlenebilir olsa da genel hatlarıyla sıralamak mümkündür. İşte kabızlık nedenleri…
- Yeterli sıvı tüketmeme
- Beslenme düzeninin bozulması
- Gereğinden fazla kilolu olma
- Yüksek ateş
- Kaygı, stres ya da depresyon
- Lifli gıdalar tüketmeme
- Tuvalet ihtiyacını erteleme
- Hareketsiz ve egzersiz eksikliği
- Cinsel istismar
- Şiddet ya da travma sonucunda ortaya çıkan psikiyatrik problemler
- Hamilelik
- Doğum yapmak
- Kolon kanseri
- Diyabet
- Omurilik yaralanması
- İrritabl bağırsak sendromu
- Bağırsakların iltihaplanması
- Anüs derisinde oluşan yara ya da ülser
- Parkinson ya da MS gibi nörolojik hastalıklar
- Multipl skleroz
- Kan dolaşımında çok fazla kalsiyumun olması
- Tiriod bezi
- Kas kaybı
Kabızlık bazen kullanılan ilaçlardan kaynaklı da olabilir. Eğer kabızlığınız kullandığınız ilaçlardan kaynaklıysa ilacı bırakıp doktorunuza danışmanız gerekmektedir. Kabız yapan ilaçlar; aliminyum antasitler, antidepresanlar, antiepileptikler, antipsikotikler, kalsiyum takviyeleri, diüretikler, demir takviyeleri kodein ve morfin gibi ağrı kesiciler.
6 aylık bebeklerde kabızlık
Kabızlık yetişkinler kadar bebeklerde de sıklıkla görülür. 6 aylık bebeklerde kabızlık görülmesinin en yaygın nedeni o dönemdeki bebeklerin anne sütünün yanı sıra ek gıdayla beslenmeye başlamalarıdır. Bebekler sadece anne sütüyle beslendiklerinde de kabız olabilirler. Ek gıdaya başlayan bebekte kabızlığın görülme nedeni alerji ya da inek sütü intoleransı gibi etkenlerle kabızlık riskinin artmasıdır. Ayrıca bebeklerin henüz bağırsak işlevselliği tam olarak gelişimini tamamlamadığı için anne sütünün dışında gıdaların alınması kabızlık sorununu arttırır. Kabız bebek teşhisi koymak için bebeğin en az 48 saat dışkı yapmamış olması gerekir, bebeğin yaptığı dışkı sert ve kuru ise bebeğin kabız olduğu anlaşılır. Kabızlığa iyi gelen gıdalar ile bebeğinizin bağırsak hareketlerini düzenleyebilirsiniz. Kabızlık için lifli gıdalardan oluşan püreler ile bebeğinizi besleyebilirsiniz. Yüksek lif oranlı brokoli ve armut gibi besinlerin püreleri kabız bebek için ideal bir beslenme önerisi olacaktır.
Kabız yapan yiyecekler nelerdir ?
Sindirim sisteminde yaşanan sorunlar ve kullanılan ilaçlar dışında da kabızlığa neden olan etkenler olabilir. Bu etkenler beslenme düzenimizden kaynaklanabilir. Hangi yiyeceklerin kabızlığa neden olduğunu bilmek ve doğru adımlarla beslenmek kabızlık riskini azaltarak sindirim sisteminin rahatlamasını sağlayabilir.
Ekmek, makarna, beyaz pirinç, pizza, cips, patates kızartması, kahvaltılık gevrekler, bisküvi, kurabiye, çörek, kraker, kek, çikolata, pasta ve benzeri unlu-şekerli pastane işleri, salam, sosis, sucuk gibi işlenmiş etler, dondurulmuş gıdalar, konserve yiyecekler, hazır soslar vb. gibi işlenmiş gıdalar kabızlığın en büyük nedenlerinden birisidir.
- Sıklıkla et ve yumurta tüketimi de kabız yapan yiyecekler arasındadır. Kırmızı etin yağ oranı yüksek olduğu için sindirimi de oldukça zordur ve içerdiği yüksek demir ile de kabızlık riskini arttırır. Kırmızı et tüketirken yanında bol yeşil salata tüketerek lif alımına özen göstermelisiniz.
- Süt, peynir, dondurma, yoğurt gibi süt ve süt ürünlerinin çok fazla tüketilmesi kabızlığa neden olabilir.
- Çikolata huzursuz bağırsak sendromu olan kişilerden kabızlık riski taşır.
- Kafein bağırsakları harekete geçirirken vücudun da su kaybetmesine sebep olur. Bu nedenle siyah çay ve kahve gibi kafeinli içecekler kabız kişileri daha zor duruma düşürür.
- Beyaz ekmek içerdiği az lif ile kabızlık şikayeti olanları daha kötü duruma sürükleyebilir.
Muz kabız yapar mı ?
Tüketeceğiniz muz eğer ki olgun ise kabızlığa iyi gelir. Ancak olgunlaşmamış muz sindirimi zorlaştırarak kabızlığı kötüleştirir. Muz bağırsaklardaki suyu çekici özelliğe sahiptir. Bu nedenle kafein tüketmekte olduğu gibi vücudunuz susuz kalmış ise muz yüzünden kabızlık daha çok kötüleşir. Kabız nasıl geçer diyorsanız olgun muz tüketmeye özen gösterin.
Şeftali kabız yapar mı ?
Şeftali ve şeftali nektarının içerisinde bulunan mineraller ile vitaminler sindirim sistemini düzenleyerek kabızlığa iyi gelir. Kabızlığı ne geçirir diyorsanız madensel tuzlar ve şeker açısından zengin olan şeftali kabızlık oluşumunun aksine kabızlığı gidererek kabızlıktan kurtarır. Şeftali bağırsak solucanlarını da düşürür. Sindirim sistemi üzerinde etkili olan şeftali içeriğinde bol miktarda A, B3 ve C vitaminleriyle folik asit, betakaroten, potasyum ile vücudun savunma mekanizmasını güçlendirerek bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar ve hazmı kolaylaştırır, böylece kabızlığı önlemiş olur. Ayrıca idrar yolu enfeksiyonlarını da kısa süreli de olsa tedavi ederek etkili bir şekilde temizler.
Kabızlığa iyi gelen meyveler nelerdir ?
- Erik
- Armut
- Elma
- Böğürtlen
- Ahududu
- Kayısı
- İncir
- Şeftali
- Ananas
- Mürdüm eriği
- Üzüm
- Papaya
- Guava
- Greyfurt
- Pomelo
- Avokado
Kabızlık giderici yiyecekler nelerdir ?
- Kuru erik
- Kuru kayısı
- Keten tohumu
- Darı
- Arpa
- Yulaf
- Kepekli ekmek
- Esmer pirinç
- Barbunya
- Nohut yeşil fasulye
- Ispanak
- Havuç
- Kuşkonmaz
- Enginar
- Pazı
- Lahana
- Brüksel lahanası
- Haşlanmış brokoli
- Kabuğuyla birlikte haşlanmış patates
- Fıstık
- Badem
- Hurma
- Zeytin
- Maydanoz
- Ispanak
- Pırasa
- Sinemaki
Kabızlığa ne iyi gelir ?
Özellikle sağlıksız beslenme, hareketsiz yaşam ve öğün atlama sonucunda kabızlık meydana gelir. Kabızlık tedavisi için ilaçlar yerine ilaçlardan önce evde kendi uygulayabileceğiniz yöntemler ile pek çok çare elde edebilirsiniz. Evde yapabileceğiniz yardımcı yöntemler ile kabızlık nasıl geçer?
- Günde en az 2 litre sıvı tüketmeniz gerekir. Yaz aylarında bu tüketimi en az 2.5 litreye çıkarmalısınız.
- Günlük gıda alımında lifli ve posalı tüketimi arttırmanız gerekiyor. Bu gıdaların sindirilmeden atılması dışkı içeriğini arttırır ve içine çekeceği sıvı ile pekliği önlemede etkili olur.
- Probiyotik özellikli gıdalar bağırsak hareketlerinin artmasında etkilidir.
- Sinir, stres, kaygı, endişe ve depresyon bağırsak alışkanlıklarını etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Bu nedenle kabızlığı gidermek için sinir ve stresten uzak durmalısınız.
- Vücudunuzda bulunan fazla kilolarınız varsa bunlardan kurtulmak da bağırsak fonksiyonlarını düzenleyici etki sağlar.
- Gün içerisinde hareketsiz kalmadan hafif egzersizlerde bulunun. Hızlı bir tempoda yapılacak yürüyüşte bağırsak hareketlerini hızlandırır.
- Öğünlerinizi her gün aynı saatte yiyin.
- Yüksek miktarda lif içeren meyveleri gün içerisinde mutlaka tüketerek kabızlıktan korunabilir ve var olan kabızlığın da giderilmesine yardımcı olur.
- Her akşam uyumadan önce 1 bardak sütün içerisine 2 çorba kaşığı badem yağı ekleyerek tüketmek kabızlığı gidermekte büyük fayda sağlar. Etkili bir sonuç almak için en az 4 gün düzenli uygulanması gerekir.
- Birkaç adet kuru kayısıyı sıcak suyun içerisine koyun ve bir gece bekletin. Ertesi sabah uyandığınız an ilk olarak bu suyu için ve ardından kayısıları yiyin. Bu işlem kabızlık sorunu için olumlu sonuç veren yöntemler arasındadır.
- Yarım kase hurmayı macun kıvamına getirin ve bir miktar süt ile karıştırarak her gece uyumadan önce tüketin. Hurma içerdiği lif ile kabızlığın azaltılmasına yardımcı olur.
- Psyllium tohumları içerdiği fazla lif ile bağırsaklardaki su emilimini sağlayarak dışkının vücuttan dışarıya çıkmasını kolaylaştırarak kabızlığı giderici bir gıdadır.
- Aloe vera bitkisinden elde edeceğiniz suyu her gün düzenli olarak içmek daha sağlıklı dışkılamanızı sağlayarak kabızlık ile savaşır.
- Kabızlık üzerinde müshil etkisine sahip olan yeşil çay iyi bir sindirim iyileştiricisidir.
- Beslenme düzeninize yulaf ekleyerek kabızlık şikayetlerinizi en aza indirebilirsiniz. Yulaf içerdiği karbonhidrat, vitamin, mineral ve lif ile sindirime yardımcı olarak kabızlığı önler. Yulafı kahvaltıda tüketebileceğiniz gibi smoothie, çorba ve salata yaparak da kullanabilirsiniz.
- Keten tohumu içerdiği yüksek lif ve omega-3 yağ asidi ile müshil etkisi yaparak bağırsak fonksiyonlarını iyileştirir. Böylece dışkının atılmasına yardımcı olur. Her sabah aç karnına 1 fincan suyun içerisine 1 yemek kaşığı keten tohumu ekleyerek bir gece bekletilmiş suyu içerseniz etkisini fazlasıyla görürsünüz.
- Zeytinyağı ve limon bağırsak hareketlerini arttırarak kabızlıkla savaşan doğal bir müshildir. 1 adet limonun suyunu 1 fincan sıcak su ile seyrelterek içerisine 1 yemek kaşığı zeytinyağı ekleyin. Bu karışımı her sabah aç karnına tüketin.
- 1 fincan suyun içerisine elma sirkesi ve bal ekleyerek günde 3 defa tüketeceğiniz bu karışımda doğal ve güçlü bir müshil yöntemidir.
Kabızlık için etkili meyve suyu yapımı
Kuru erik suyu
Malzemeler
- 6 adet kuru erik
- 1 çay kaşığı bal
- Yarım çay kaşığı kimyon
- 1 fincan ılık su
Yapılışı
Bir fincan ılık suyun içerisinde erikleri koyarak 5 dakika kadar bekletin. Erikler yumuşadığından saplarından çıkararak su ile birlikte blenderdan geçirin. Bal ve kimyonu da ekleyerek malzemelere karıştırın. Oluşan meyve suyunu içmek kabızlığı geçirecektir.
Armut suyu
Malzemeler
- 2 adet armut
- 2 çay kaşığı limon suyu
- 1 tutam siyah tuz
Yapılışı
Armutları soyun ve doğrayıcı ile doğrayın, çıkan suyu bir bardağa boşaltın ve üzerine limon suyu ile siyah tuzu ekleyin. İyice karıştırarak için.
Elma suyu
Malzemeler
- 1 adet elma
- Yarım çay kaşığı rezene
- Yarım su bardağı su
Yapılışı
Elmayı kesin ve doğrayıcıya ekleyin, üzerine su ilave ederek doğrayın. Çıkan elma suyunu bir bardağa boşaltın ve içine rezeneyi ekleyerek iyice karıştırın. Karışımı için.
Portakal suyu
Malzemeler
- 1 su bardağı doğranmış portakal
- 1 tutam siyah tuz
Yapılışı
Portakalları doğrayıcıya ekleyin ve doğrayın. Çıkan suyu bir bardağa alarak içerisine siyah tuzu ekleyin ve içmeden önce iyice karıştırarak tüketin.
Limon suyu
Malzemeler
- Yarım limon
- 1 fincan ılık su
- 1 tatlı kaşığı bal
- Yarım çay kaşığı kimyon
Yapılışı
Limonun suyunu sıkın ve içerisine bal, kimyon ve ılık suyu ekleyerek iyice karıştırıp tüketin.
Kabızlığa kısa sürede etkili bir çözüm bulmak istiyorsanız; siyah çay dışındaki bitki çaylarından gün içerisinde 2 bardak tüketerek faydalanabilirsiniz. Bitki çaylarının aşırı tüketimi her zaman ishale neden olur. Kabızlığa iyi gelen bitki çayları şu şekilde sıralanabilir;
- Keten tohumu çayı
- Kekik çayı
- Defne yaprağı çayı
- Adaçayı
- Karahindiba çayı
- Sinemeki otu çayı
- Kuş otu çayı
- Yeşil çay
Merve Ağdağlı / Kadin8.com
