İnsan psikolojisi oldukça derin ve karmaşıklıklarla dolu bir yapıya sahip. Bu yapının içerisinde kimileri kaybolurken kimileri kendini bulma mücadelesine son hızıyla devam ediyor. Ancak bu mücadelede esas olan bir şey var ki o da insanın kendini ruhsal rahatsızlıklara karşı koruması gerektiği. İşte insanın kendini koruması ve bilinçlenmesi gereken ruhsal rahatsızlıklardan biri de dissosiyatif bozukluk. Her insanın başına gelebilecek olan dissosiyatif hakkında bilgi almak, dissosiyatif nedir öğrenmek ve mücadeleyi hiçbir zaman bırakmamak için yazımızın devamına göz atabilirsiniz.
Dissosiyasyon Nedir?
Dissosiyasyon nedir sorusuna en net ve kısa haliyle bölünme, kopma ve çözülme cevapları verilebilir. Zihinde yer alan herhangi bir bilgi, duygu, anı ya da düşünce bağını kopartabilir. Bunun ardından bu anı, bilgi ve benzeri kopukluklara erişmek ya çok zor olur ya da mümkün olmaz. Dissosiyasyon tanımının olduğu yerde bellek ve bilinç işlevlerinin tam anlamıyla gerçekleşmediğini anlayabiliriz. Ayrıca bellek ve bilinçte meydana gelen bu bozulma için dışarıdan herhangi bir kuvvete de gerek yoktur. Bu durum psikolojik nedenlerle yaşanabilir.
Dissosiyatif Bozukluk Nedir?
Bu rahatsızlığın tam bir tanımını yapmak, hastalığı bir nedene bağlamak ve dissosiyatif nedir sorusuna net bir cevap vermek ne yazık ki mümkün değil. Hastalar üzerinde yapılan çalışmalara rağmen henüz bu rahatsızlık hakkında istenilen tanımlara ulaşılamadı. Ancak çocukluk döneminde yaşanan travmalar ve maruz kalınan kötü davranışlar ile dissosiyatif belirtiler arasında çok yakından bir ilişki var. Bir ruh hastalığı olarak tanımlanan dissosiyatif bozukluk psikiyatri hastaların % 5 – 10 oranlarında görülür. Ayrıca dissosiyatif kimlik bozukluğu olarak da tanımlanabilir.
Dissosiyatif Amnezi
Dissosiyatif bozuklular arasında en çok karşılaşılanı dissosiyatif amnezi. Fiziksel hiçbir zedelenme ya da kayıp yokken kişiler durduk yere, aniden bazı bilgileri unutabilir. Bu unutkanlık basit bir şekilde gerçekleşen, gün içerisinde birçok kişinin başına gelen unutkanlıkla aynı kefeye de konulamaz. Dissosiyatif amnezi yaşanması durumunda kişilerin unutacağı bilgilerse kişisel olabileceği gibi günlük hayat dair de olabilir. Bu süreç içerisinde kişiler yeni bilgiler öğrenmeye devam eder ve öğrenme yetisinde herhangi bir bozukluk yaşanmaz. Ayrıca dissosiyatif amnezi sınırlı, yaygın, geçici ve sürekli olmak üzere 4’e ayrılır. Unutkanlıklarda sınırlı dissosiyatif amneziyle en alt seviyede başlar ve diğerlerine geçtikçe artar.
Dissosiyatif Füg
Bu rahatsızlık içerisinde belki de en az görüleni dissosiyatif füg. Ancak görüldüğü takdirde kişilerin hayatlarını derinden etkiliyor. Çünkü dissosiyatif füg ile tanışan bir kişi birden bire evini, işini ya da okulunu bırakıp başka yerlere gidebiliyor. Çoklu kimlik bozukluklarının en nadiri olsa da dissosiyatif füg kesinlikle takip ve tedavi edilmesi gerekeni. Rahatsızlığa yakalanan kişi genellikle durumunda farkında olmaz ve eğer gittiği çevrede kimse tarafından tanınmıyorsa yeni bir kimlik oluşturabilir. Dissosiyatif füg rahatsızlığının tek iyi yanıysa kısa süreli olmasıdır.
Dissosiyatif Bozukluk Belirtileri Nelerdir?
Dissosiyatif kimlik bozukluğu öncelikle kendini bayılma ve sara krizlerine benzer nöbetlerle gösterir. Hastalar önceleri fiziksel bir sorunlarını olduğunu düşünüp doktora başvururlar ancak durum aslında tamamen farklıdır. Ayrıca bayılma ve nöbet durumları genellikle hasta kalabalık ortamlardayken gerçekleşir. Bayılma sırasında çevresinde olup bitenleri de duyarlar ancak tepki veremezler. Bayılma sonrasındaysa bazı hastalar krizden yüksek sesli ağlamalar ve yakınmalarla çıkar. Bu ağlamalara saç, baş yolma, kendine vurma ve aşırı hareketler de eşlik edebilir kimi zaman. Bu bayılma nöbetleriyse konversiyon tipi bayılma ya da pseudo epileptik nöbetleri olarak da adlandırılır. Eğer kişi bayılma sırasını ve sonrasını hatırlamıyorsa dissosiyatif nöbet tanısına da yer verilir.
Bayılma ve diğer belirtilerin yanında dissosiyatif amnezi de bulunur. Kişinin belli bir süreci ya da bilgileri unutması, kim olduğunu aniden unutması ve bu unutkanlıkların belirli bir yerden sonra kişide yeni bir kimlik oluşmasına izin vermesi dissosiyatif kimlik bozukluklarının belirtileri arasında yer alır. Çoklu kimlik bozukluğu yaşayan kişiler aynı zamanda huzursuz ve tedirgin davranışları, dalıp gitmeleri ve ani çıkışlarıyla da kendini belli edebilir.
Dissosiyatif Bozukluk Neden Olur?
Bu rahatsızlığın kökenine inildiği zaman genellikle çocukluk döneminde yaşanan travmalar ortaya çıkar. Karşı koyamayacağı şeyler yaşayan güçsüz bir çocuk çareyi ancak bildiklerini ya da ona yapılanları bastırmakta bulur. Bunun ardından dissosiyatif kimlik bozukluğu kişiye yavaşça yerleşmeye başlar. Ayrıca bu durum yetişkinlerin de başına gelebilir. Kişinin belirli bir durum karşısında travmalarla başa çıkma yöntemi olabilir. Aslında dissosiyatif bozukluk yaşayan kimseler bayılma ya da kendinden geçme durumlarıyla mevcut yaşananlardan kaçarlar. Onların sorunlardan uzaklaşma yöntemi bayılma ya da unutma şeklinde gerçekleşir.
Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu Testi
Belirli şikayetler sonrasında doktora başvuran kişilere dissasiyasyon ölçümü yapılabilir. Dissosiyatif kimlik bozukluk testi sayesinde kişilerin kaygıları, düşünceleri ve durumlar karşısındaki tepkileri ölçülebilir. Ancak bu gibi testler özel hazırlanacağı için bir uzman gözetiminde ve bir uzmanın sorularıyla yapılmalı.
Dissosiyatif Bozukluk Tedavisi
Bu rahatsızlığın tedavisi için öncelikle rahatsızlığa neden olan psikolojik nedenlere bakmak gerekir. Bu aşamada terapi yöntemi kesinlikle bir uzman tarafından ve hastayı rahatsız etmeden yapılmalı. Dissyosiyatif bozukluk tedavisi uzun soluklu ve sabır isteyen bir sürece sahip olduğu için hasta yakınlarının da yardımlarını eksik etmemesi oldukça önemli. Eğer travma durumları varsa bunların çözülmesi, hastanın rahatlatılması ve psikolojik olarak tedavi edilmesi gerekir.
Dikkatinizi Çekebilir:
