Süregelen çaresizlik ve umutsuzluk hissinin tıptaki adı olan majör depresyon, aynı zamanda majör (ağır) depresif bozukluk ve klinik depresyon olarak da biliniyor. Kişi yaptığı hiçbir şeyden keyif almıyorsa ve bu durum gitgide kötüleşiyorsa majör depresyonu olabilir. Bu nedenle her adımın dikkatle takip edilmesi, tanının konma süreci, tedavi yöntemleri ve her bir detayıyla ele alınması gereken majör depresyon nedir, neden olur, belirtileri nelerdir ve daha birçok bilgiye bu yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Majör Depresyon Nedir?
Şüphesiz majör depresyon ile ilgili bilgi edinmeden önce majör depresyon nedir sorusuna cevap vermek gerekli. Uyumaktan, yemek yemeye, önceden yapmaktan çok keyif aldığı hobileri yapmaktan en basit şeylere kadar yaptığı hiçbir şeyden keyif alamama, her şeye karşı nötr ve hatta olumsuz hissiyat besleme, sürekli bir dertli, kederli, üzüntülü olma hali, melankoliden bir türlü çıkamama, günlük yaşam aktivitelerin hepsinin artık eziyet gibi gelmesi, sosyal aktivitelere katılmayı tamamen kesme vb. durumları kapsayan majör depresyon neden olur sorusuna verilebilecek cevaplar doğrultusunda da tanı kriterleri belirlenir.
Majör Depresyon Neden Olur?
Majör depresyonun nedeni hiçbir zaman net bir şekilde ya da tek bir etmene bağlanarak açıklanamaz. Dolayısıyla birden çok faktörün rol oynadığı majör depresyon tanı kriterleri belirlenirken her yönden düşünmek ve irdelemek gerekir. Majör depresyon neden olur sorusuna cevap vermek için öncelikle tüm majör depresyon tetikleyicilerini irdelemek gerekiyor. Majör depresyon neden olur sorusuna ise biyolojik farklılıklar, sinir taşıyıcılar, hormonlar, kalıtsal özellikler, kişinin yaşadığı acı olaylar, erken çocukluk döneminde yaşanan travmalar vb. etmenler cevabı verilebilir.
İşte başlıca majör depresyon tetikleyicileri:
- Kişinin çok sevdiği birinin ölüm haberini aldıktan sonraki yas süreci
- Kişinin kendini sürekli birine muhtaç hissetme hissi
- Sosyal izolasyon
- Aşk ilişkisinde ve aile – arkadaşlık ilişkilerinde kişisel anlaşmazlıkların yarattığı depresif hal
- Duygusal, cinsel ya da fiziksel tacize maruz kalma
- Kişinin çok sevdiği birisinden ayrılması
Majör Depresyon Belirtileri
Majör depresyon belirtileri der demez aslında ilk akla gelen şey, kişinin neredeyse her şeye karşı duyduğu ilgisizlik ve isteksizlikle birlikte içinden çıkılamaz bir girdap gibi depresif ruh hali oluyor.
Başlıca majör depresyon belirtileri:
- Kişinin her gün uyandığında kendini suçlu veya değersiz hissetmesi
- Uyuyamama ya da aşırı uyuma olarak vücudun anlamsızca tepki vermesi
- Düşünmede yavaşlama, hareket etmede yavaşlama ve doğru düzgün dinlenememe
- Sürekli kafada intihar ve ölüm düşüncelerinin dolaşıp durması
- Yine uyumadaki gibi kişinin aşırı kilo alması ya da ciddi bir şekilde kilo kaybı yaşaması
- Sosyalleşmeye dair isteksizlik ve anti-sosyal yaşam
- Çok küçük meselelere bile aşırı tepki vererek alınganlık yapma ve aşırı derece hayal kırıklığı hissi
- Sürekli bir kararsızlık hali, konsantre olamama, odaklanamama, dikkat dağınklığı
- Hiçbir işin yolunda gitmeyeceğine inanma, umutsuzluk
- Sürekli gerginlik ve stres hali
- Nedensiz ağlama
- Nedeni açıklanamayan fiziksel problemler (bel ağrısı, baş ağrısı vb.)
- Cinsel dürtünün azalması
- Tıpta anhedoni olarak da bilinen hemen hemen bütün aktivitelere karşı duyulan ilgisizlik ve isteksizlik
Majör Depresyon Tanı Kriterleri
Majör depresyon, yani duygu durumundaki çöküntüyü ifade eden bu tıp terimi enine boyuna değerlendirildiği zaman en başta majör depresyon tanı kriterleri belirlenmelidir. Kişide majör depresyonu olduğuna dair şüpheler varsa minimum 2 haftalık bir sürecin yakından takibe alınması gerekir. Bu süreçte de majör depresyon tanısının net bir şekilde konması için kişinin aşağıdaki kriterlerden en 5’ini taşıyor olması gerekir.
- Her gün, durmaksızın süren duygu durum değişikliklerinin negatif etki yaratarak kişiyi depresif hale sokması.
- Her gün, günlük aktiviteler de dahil olmak üzere yapılan hiçbir şeyden keyif alamama bir yana isteksizlik ve mutsuzluk.
- Görülür derecede kişinin kilo alması veya tam aksine kilo kaybetmesi
- Aşırı uyuma ya da çok az uyuma
- Kişinin kendini değersiz, işe yaramaz ve suçlu hissetmesi
- Sürekli akla gelen ölüm ve intihar düşüncesi
- Herhangi bir şeye odaklanma, yoğunlaşma, konsantre olma ve düşünmede ciddi oranda azalma
- Davranışların yavaşlaması ya da açıklanamayacak düzeyde garip bir hal alması (psikomotor ajitasyon – retardasyon)
- Sürekli bir yorgunluk ve bitkinlik hali
Majör Depresyon Tedavisi
Majör depresyon bir rahatsızlık olarak tıp literatüründe geçiyor ancak psikiyatrların öncelik verdiği ilk tedavi yöntemi terapidir. Elbette bu durumu majör depresyonun derecesi de etkiler. Majör depresyon nasıl geçer sorusunda verilebilecek ilk cevabı gerekli testler yapıldıktan sonra görüşeceğiniz psikiyatr söyleyecektir. Çünkü majör depresyon tedavisi kişiye özeldir, o kişide majör depresyon belirtileri ne şekilde görülmüş ya da bünyesi bu duruma nasıl tepki vermiş sorularına cevap bulduktan sonra tedavi yöntemleri şekillenir. Majör depresyon testi yapıldıktan ve tanı net bir şekilde konduktan sonra gerekli tedavi yöntemleri belirlenerek kişinin bir an önce günlük “normal” yaşantısına geri dönmesi amaçlanır.
Majör Depresyon Testi
Depresyon inanılmaz derecede yaygın görülen bir rahatsızlık olduğu için kimi zaman kronik depresyon ile majör depresyonu ve diğer psikolojik rahatsızlıkları birbirinden ayırmak ve tanısını net bir şekilde koymak güç olabiliyor. Bu anlamda duruma netlik kazandıran en önemli etmense majör depresyon testi yaptırmak. Görüşeceğiniz psikiyatrınız majör depresyon testi ve bir takım anketler yaparak varsa şayet durumunuzun ne denli ciddi olduğunu saptar ve buna göre bir tedavi süreci belirler.
Fiziksel inceleme: Kişinin kilo ve boyu ölçülür, kan basıcı, kalp atışları ve daha birçok detay en ince ayrıntısına kadar irdelenir.
Laboratuvar testleri: Elbette tam kan sayımı adındaki kan testini yaptırmanızda da fayda var çünkü tiroit bezleriniz veya diğer hormonlarınızın çalışmasında sıkıntılar olabilir.
Psikolojik testler ve değerlendirme süreci: İşte majör depresyon tanısının konma aşasındaki en kilit nokta burası. Çünkü burada psikiyatr veya sağlık görevlisi kişinin o an içerisinde bulunduğu tüm duygu durum değişikliklerini her yönden ele alır, belli psikolojik testler yaparak, tam olarak ne hissettiğini saptamaya çalışır. Bu aşamada doktorunuz sizden bir veya birkaç anket doldurmanızı da talep edebilir. Sizin en dikkatli olmanız kısımsa testleri gerçekten tüm gerçekliğiyle cevaplamak ve doktorunuzun sorduğu sorulara net bir şekilde cevap vermek. Doktorunuzu konuşmalarınızla veya teste verdiğiniz cevaplarla yanlış yönlendirirseniz ne konulan majör depresyon tanısının bir gerçekliği olur ne de uygulanacak tedavi yöntemi sonuç verir…
Majör Depresyon İlaçları
Majör depresyon nasıl geçer sorusunun bir diğer cevabı da majör depresyon ilaçları. Elbette bu ilaçlar kesin kez doktor kontrolü olmadan satın alınmamalı ya da kullanılmamalı. Aksi takdirde yanlış tedavi yöntemiyle majör depresyonunuz tedavi edilemez ciddi bir boyuta ulaşabilir. Yapılan tüm testler ve değerlendirmeler sonucunda majör depresyonunuzun olduğu ortaya çıktı ve doktorunuz da durumun ciddiyeti ve derecesine göre sizi ilaç tedavisine başlatabilir veya başlatmaz. Bazı ilaçlarla antidepresanları birleştirerek de farklı bir yol izleyen psikiyatrlar augmentasyon adı verilen takviye yöntemini uygulayabilirler.
Doğru ilaç tedavisinin saptanması konusunda yine doktorunuzla yapacağınız ilk görüşmenin önemini vurgulamakta fayda var. Doktorunuzu kesinlikle yanlış yönlendirmemelisiniz. Soru veya sorulara vereceğiniz cevap olmasa bile bunu tüm açık yüreklilikle söylemeli ve durumunuzun net bir şekilde saptanarak doğru ilaç tedavisinin uygulanması konusunda doktorunuza yardımcı olmalısınız.
Dikkatinizi Çekebilir:
