Sağlıklı bir yaşamın gerekliliklerinden birisi şüphesiz ki kalp sağlığı. Kalp sağlığının en önemli belirtilerinden biriyse nabız elde edilen nabız değerleri. Kişinin nabız değerlerine bakılarak kalp sağlığı hakkında bilgi sahibi olmak mümkün. Nabız kaç olmalı, nabız nasıl ölçülür ve nabzın normal değerleri nedir sorularınıza bu yazıda cevap bulabilirsiniz.
Nabız nedir?
Hayati fonksiyonların en önemli işaretlerinden biri olan nabız kalp atışlarının beraberinde getirdiği bir sonuç. Nabız nedir sorusuna kalp atışlarının sayısı cevabı da verilebilir. Kalbin işlevini yerine getirebilmesi için kasılıp gevşemesi sonucunda meydana gelen kalp atışlarının dakikada 60 ve 80 arasında kasılmasının sonucudur nabız. Bu nedenle nabız ölçümü dikkatle yapılmalıdır ve elde edilen sonuçlar göz ardı edilmemelidir. Nabız ölçme için yaygın olarak iki yöntem bulunuyor ve bu yöntemler vücudun farklı bölgesinden gerçekleştiriliyor.
Nabız Nasıl Ölçülür?
Nabız ölçme işlemi vücudun iki bölgesinden gerçekleşebilir. Nabız alınan bölgeler ilk olarak boyundan, ikinci olarak elin üç orta parmağının bileğe, başparmak gerisine olan oluktan olarak ifade edilebilir. Eğer nabız basıncı boyundan öğrenilecekse kişinin boynundaki gırtlak tarafından atar damarlarının bir tanesine hafifçe bastırılarak öğrenilebilir.
Nabız değerleri hakkında bilgi sahibi olmak isteyen kişiler açıklanan iki bölge üzerine de parmaklarıyla hafifçe bastırabilir. Bunun ardından parmaklar sağa ve sola doğru hafifçe oynatılarak nabzın tam olarak attığı yer bulunur. Her kişide bu yerin aynı olmasını beklememek gerek. Küçük kaymalar yaşanabilir. Bunun ardından nabız ölçümü yapmanız için saniye kolu olan bir saate ihtiyacınız var. Nabız değerleri saniye hesaplamasına göre ölçülebilir. Nabız sayısı 1 dakika yani 60 saniye içerisinde ne kadar ise nabız basıncı da o kadar ölçülür. Parmak uçlarıyla nabzın vurduğu darbeler 60 saniye boyunca dinlenir ve her darbe bir sayı olarak sayılır. Bu şekilde 60 saniye içerisinde nabız sayısı oranına bakılır ve nabzın normal değerler arasında olup olmadığına bakılır. Yaşlılarda bu sayı daha az çıkabileceği gibi egzersiz yapmış, efor harcamış ve heyecanlanmış kişilerde de yüksek çıkabilir.
Nabız ölçümü boyundan olduğu gibi bilekten de yapılabilir. Bu yöntemde de orta parmak ya da yüzük parmağı kullanılarak bölgede bulunan basınç hissedilerek sayım yapılır. Ayrıca nabız ölçümü nabız alınan arterler belirlendikten sonra nabız ölçer bileklik yardımıyla kolayca ölçülebilir.
Nabzın Normal Değerleri
Sağlıklı bir bireyde nabzın normal değerleri 70 – 80 arasında değişir. Meydana gelen bu vuruşlar dolgun, aynı aralıklarda ve yumuşak bir şekilde gerçekleşir. Nefes alış ve veriş sırasında nabız vuruşlarında azalma görülür. Nabız alınan bölgeler ölçüm sırasında iyi bir şekilde belirlenmeli ve doğru sonuca ulaşılabilmek için kişinin heyecanlanmasının önüne geçilmelidir. Çabuk heyecanlanan ve panik atak gibi rahatsızlıklara sahip olan kişilerde nabız vuruşları çok çabuk hızlanabilir. Sağlıklı bireylerdeyse bu hızlanma için çok daha büyük olaylar gerekir. Nabzın hızlanmasına taşikardi adı verilir ve bu hızlanma kalbin hızlı çalıştığını gösterir.
Nabız Yüksekliği
Nabız yüksekliği nabız sayısında meydana gelen artışla kendini gösterir. Sağlıklı bir bireyde olması gereken değerler nabzı yüksek olan kişide daha fazla olur. Nabız vuruşlarını kişinin yaşı, boyu, cinsiyeti, kilosu ve heyecan durumu oldukça fazla etkiler. Sağlıklı bir bireyde olması gereken 60 – 80 nabız aralığının biraz üzerine çıkılması nabız yüksekliği olarak tanımlanmaz. Ancak değerler 100’e yaklaşıyor ve geçiyorsa nabız yüksekliği kendini göstermeye başlar. Taşikardi ismi verilen nabız yükselmesi belirli bir yerden sonra hayati risk taşıyabilir. Bu nedenle ölçümler dikkatlice yapılmalı ve kişinin içerisinde bulunduğu durum göz önüne alınmalıdır. Ayrıca nabız yükselmesi bayılma, nefes darlığı, göğüs ağrısı gibi problemlere neden olabilir.
Nabız Yüksekliği Neden Olur?
Nabız yüksekliği kimi zaman genel geçer nedenlerden dolayı ortaya çıkabilir. Anlık heyecan durumları, alınan fazla kafein, alkol, kişinin stres durumu ve vücudun alerji duyduğu besinleri tüketmek nabız yükselmesinin basit nedenleri arasında görülebilir. Nabız aralığı yükseldikçe buna neden olan koşullar araştırılmalı ve sonuçların kötüye gitmemesi için önlem alınmalıdır.
Egzersiz: Egzersiz yapmak nabız yükselmesinde önemli bir faktördür. Aşırıya kaçılan ve kişinin kendini zorladığı egzersiz sonrasında nabzının yükselmesi oldukça normal bir durum olarak karşılanır. Egzersiz sonrasında düzenli bir şekilde nefes alıp vererek nabız eski haline dönüştürülebilir.
İlaçların yan etkisi: Nabız yükselmesine kullanılan ilaçların yan etkileri de neden olabilir. Burun açıcı spreyler bile nabız aralığı normal seviyede seyir eden bir kişinin nabzının yükselmesine neden olabilir. Astım ilaçları da aynı etkiyi gösterebilir. Bu durumda nabzın normale dönmesi için ilacın kandan temizlenmesi gerekir.
Elektrolitlerde meydana gelen dengesizlikler: Vücut sağlıklı bir şekilde düzenine devam edebilmek için belirli bir miktarda elektrolite ihtiyaç duyar. Kusma, yetersiz sıvı alımı ve idrar söktürücü ilaçlar nedeniyle susuz kalan vücutta elektrolitler dengesiz dağılmaya başlar. Bu durumda nabız yükselmesine neden olur. Bu durumu düzeltmek için yeterli miktarda ve belirli aralıklarla sıvı alınması gerekir.
Hipertiroid: Tiroid bezlerinin aşırı miktarda çalışması hormonların fazla salgılanmasına, bu durumda kalp çarpıntısına neden olur.
Stres, anksiyete, panik atak: bu gibi rahatsızlıklar kalbin fazla atmasına neden olarak nabız yüksekliği yaşanmasına yol açar.
Nabız Yüksekliği Tedavisi
- Nabız yüksekliğine neden olan problem tespit edilerek ona uyun bir çözüm bulunmalıdır.
- Beta bloker ilaç kullanılmalıdır.
- Kafein tüketimi azaltılmalıdır.
- Kardio egzersizleri yapılmalıdır. (doktor önerisine göre.)
- Kilo almamaya dikkat edilmelidir.
- Stresten uzak durulmalıdır.
- Şeker tüketimi azaltılmalıdır.
Nabız Düşüklüğü
Nabız alınan bölgeler belirlenip ölçümler yapıldıktan sonra nabız vuruş sayısının 60’ın altında çıkmasına nabız düşüklüğü, tıptaki adıyla bradikardi meydana gelir. Nabız kaç olmalı sorusuna genellikle 60 – 80 arası cevabı verilir ve bu oranın 100’e kadar tehlike arz etmediği bilinir. Ancak nabız düşüklüğü yaşayan kişilerde bu oran olumsuz sonuçlara yola açabilir.
Nabız Düşüklüğü Neden Olur?
Nabız düşüklüğüne ciddi nedenler yol açabileceği gibi sağlıklı durumlarda vardır.
Kalp sorunları: Kalp dokusunun yıpranması ve elektrik sinyallerinin kalitesinin düşmesi nabız düşüklüğü yaşanmasına neden olur. Yaşlanma, kalp krizi, koroner kalp yetmezliği ve kalp kası iltihabı gibi sorunlar kalp dokusuna zarar verir.
Vücut dengesizlikleri ve hastalıklar: Yüksek kan basıncı, doğuştan gelen kalp sorunları, düşük tiroit seviyesi, romatizma ateşi gibi durumlar kalple bağlantılı olduğu için nabız düşüklüğüne neden olabilir.
Mineral dengesizlikleri: Örnek olarak kanda aşırı miktarda potasyum bulunması vücutta mineral değişikliğine neden olarak nabız düşüklüğüne yol açar.
Bazı ilaçlar: Beta blokerler, kalp antiaritmik ilaçları ve digoksin etken maddesini içeren ilaçlar da yan etki olarak nabız düşüklüğüne neden olur. Nabız nasıl düşer sorusuna yukarıda belirtilen nedenlerle cevap vermek mümkün.
Nabız Düşüklüğü Tedavisi
Nabız nasıl düşer sorusuna cevap bulduktan sonra bu cevaba uygun bir tedavi uygulanmalıdır. Nabız ölçer bileklik kullanarak nabzınızın değerleri hakkında bilgi sahibi olabilir, nabız alınan arterler arasında yer alan bilek kısmını bu bileklik sayesinde kolayca kullanabilirsiniz. Örneğim nabız düşüklüğü nedeniniz mineral dengesizliği yüzündense eğer doktorunuz tarafından bu dengesizlik tespit edilerek gerekli tedavi yöntemi uygulanmalıdır.
