Safra kesesi nedir ve vücudumuzun hangi bölgesinde bulunur? Safra kesesi hastalıkları vücudumuzu nasıl etkiler? Safra kesesi ile ilgili merak ettiklerinizi sizin için araştırdık…
Safra kesesi hastalıkları, yaşam kalitemizi de etkileyen hastalıkların başında gelir. Safra kesesinin görevi, karaciğer tarafından üretilen safranın depolanmasını sağlamaktır.
Peki, safra kesesi nedir? Yetişkin bir insan günlük olarak yarım litre ile 1 litre arasında değişen safra üretir. Safra, vücudumuzdaki yağlarla, vitaminlerin emilmesini sağlar. Aynı zamanda zararlı maddelerin de ana safra kanalı yardımı ile bağırsaklara dökülmesine yardımcı olur.
İnsanların çoğu safra kesesi vücudun neresinde veya safra kesesi hangi tarafta bilmemektedir. Peki, vücudumuzun en sıkı çalışan organlarından biri olan safra kesesi nerede? Safra kesesi, karnın sağ üst kısmında yer alır ve karaciğere yapışıktır. Armut şeklinde olan safra kesesinin uzunluğu 7 ila 10 cm arasında değişmektedir.
Safra kesesi taşı ve iltihabı nedir?
Safra kesesi şikayetleri arasında sıklıkla gözlenenler safra kesesi taşı, safra kesesi çamuru ve safra kesesi iltihabıdır. Safra kesesinde taş veya iltihap olması şiddetli ağrı hissine sebep olabilir. Safra kesesinin midenin üst kısmında yer alması sebebiyle, bu ağrılar genellikle mide ağrısı olarak algılanır ve pek fazla dikkate alınmaz.
Safra kesesi çamuru, kesenin içinde yer alan sıvı halinin yumuşaklığını yitirmesiyle meydana gelir. Henüz daha taşa dönüşmemiş halidir ve kolay kolay fark edilmez. Safra kesesindeki çamur zamanla keseyi tıkayabilir ve o bölgede taş oluşumuna sebebiyet verebilir. Safra kesesinde oluşan çamurdan çoğu insanın tesadüfen haberi olur. Genellikle kendini belli etmeyen bu hastalık test sonuçlarında ortaya çıkar. Safra kesesinde çamur olan hastalara operasyon tavsiye edilmez. Bunun yerine düzenli bir beslenme listesi ile hafif çğünler tüketerek çamur oluşumunun temizlenmesi tavsiye edilir.
Safra kesesi iltihabı genellikle ilaçla tedavi edilebilir. Fakat safra kesesi taşı tedavisi çoğu zaman operasyonla sonuçlanmaktadır. Safra kesesindeki taşlar sıkça görülen hastalıkların başında yer alır. Safra kesesindeki taşlar ilaçla tedavi edilemeyecek duruma geldiyse safra kesesi taşı ameliyatı uygulanması gereklidir. Tedavi edilmeyen safra kesesi taşları enfeksiyona ve hatta ilerleyen vakalarda safra kesesi kanserine yol açabilmektedir.
Safra kesesi taşı belirtileri nelerdir?
- Karnın sağ tarafında yaşanan ağrı
- Mide bulantısı
- Terleme
- Şişkinlik
- Hazımsızlık
- Kolestrol
- Obezite
- Diyabet
- Kansızlık
- Yetersiz ve yanlış beslenme
- Midede ekşime
- Nefes alırken karın bölgesindeki ağrının artması
- Yüksek ateş
- Sarılık
- Nabız artması
- Konsantrasyon eksikliği gibi belirtileri bulunmaktadır.
Safra taşları genellikle ultrason taramasında kendini belli eder. Fakat ultrasonun yanı sıra; CAT taraması, kan testi ve kolesistografi yani safra kesesi radyografisi gibi testlerde hastalığın teşhis edilmesinde gerekli olabilir.
Safra kesesinde polip neden oluşur?
Safra kesesinde çoğu zaman kanser riski içermeyen poliplerde gözlemlenebilir. Safra kesesinde polip oluşumu, mukozanın içinde yer alan hücrelerin büyüyerek yumruya dönüşmesiyle meydana gelir. Safra kesesi polip oluşumu genellikle 40’lı yaşlardan sonra gözlemlenirken, nadirende olsa çcouklarda da görülebilir. Polipler, sadece safra kesesinde değil sindirim sisteminde yer alan diğer organlarda da sıklıkla görülebilir. Safra kesesindeki polipler herhangi bir belirti vermezken bazı hastalarda bulantı, kusma ve orta dereceli karın ağrısın şeklinde kendini belli edebilir. Safra kesesindeki polipler 1 cm den küçükse ilaçla tedavi edilir. Eğer, polip 1 cm büyükse ileride kanserleşme riskine karşı ameliyatla alınır.
Safra kesesi hastalıkları belirtileri, konusunda uzman doktorlar tarafından yorumlanır ve hasta için en uygun tedavi seçenekleri değerlendirilir. Safra kesesi rahatsızlığı belirtileri hastalığın da durumuna bağlı olarak farklılıklar gösterebilir. Örneğin; safra kesesi taşında hafif veya şiddetli ağrı gözlemlenirken, safra kesesinde polip olması kusma şeklinde kendini gösterebilir. Safra kesesi belirtileri hastalığın cinsine, hastanın yaşına ve diğer sahip olduğu hastalıklara bağlı olarak farklılıklar gösterebilir.
Safra kesesi belirtileri nelerdir?
Genel olarak safra kesesine bağlı gelişen bazı belirtiler aşağıdaki gibidir;
- Karından başlayıp sırta kadar yayılan şiddetli bir ağrı
- Yemek sonrası hazımsızlık
- Özellikle yemeklerden sonra gelen mide bulantısı ve akabinde kusma
- Şişkinlik
- Gaz
- Karın ağrısı
- İshal
- Kabızlık
- Dışkıda renk değişikliği
- Göz içinde beliren sarı lekeler
- Cilt üzerinde oluşan beyaz veya sarı lekeler
Safra kesesi taşı hastalığı fast food tüketen insanlarda daha sık görülmektedir.
Safra kesesi taşlarından korunmak için yemek yeme alışkanlığınıza dikkat etmeniz gerekir. Bunun için safra kesesi diyeti yapabilir ve sağlıklı yeme alışkanlığı kazanabilirsiniz. Safra kesesi diyeti yaparken dikkat etmeniz gerekenler ise;
- Hayvansal yağlardan uzak dumak (domuz, sığır, dana, kuyruk yağı gibi…)
- Süt ve süt ürünlerini daha az tüketmek
- Katı yağ tüketmemeye dikkat etmek
- Kek, hamur işi gibi ağır gıdalardan uzak durmak
- Fast food ürünlerinden uzak durmak
- Kafeinli ve karbonatlı içeceklerden uzak durmak (kola, çay ve kahve gibi…)
- Hayvansal gıdalardan olan yumurta ve yumuşak peynir türlerini daha az tüketmek
- Şeker miktarı yüksek olan gıdalardan uzak durmak
- Alkolden uzak durmak
- İçindeki yüksek şeker barındıran greyfurt ve portakaldan uzak durmak vb…
Safra kesesinde taş olan kişiler, beslenme düzenini değiştirerek safra kesesinin rahatlamasına ve aynı zamanda taş oluşumunu azaltmaya yardımcı olur. Eğer safra kesenizi korumak istiyorsanız veya safra kesenizde taş varsa aşağıdaki gibi bir beslenme düzenine geçmenizde fayda var. Bunlar;
- Buhar yoluyla pişen taze meyveler
- Yoğur ve kefir tüketimini artırma
- Izgara balık
- Taze meyve
- Ve bol miktarda su tüketimi.
Ağır ve hazır yemek tüketimi safra kesesinde taş oluşumuna sebep olurken, aynı zamanda obezite hastalığını da tetiklemektedir. Sağlıklı bir hayat için doğal ve taze gıdalar tüketmeye dikkat etmelisiniz.
Safra kesesi tedavisi nasıl olur?
Safra kesesi hastalığına bağlı olarak ilaç veya ameliyat yöntemiyle tedavi edilebilir. Safra kesesinde 1 cm büyük taşlar veya polipler kapalı cerrahi yöntemiyle etkin bir şekilde tedavi edilebilir. Safra kesesi ameliyatı laparoskopik, yani kapalı cerrahi yöntemiyle genel anestezi altında yapılır. Hastanın cinsiyetine, yaşına ve ek bir hastalığa sahip olup olmamasına bağlı olarak operasyon 15 dakika ile 45 dakika arasında sürebilir. Safra kesesi ameliyatları için estetik dikiş kullanılmaktadır, bu da dikiş izlerinin diğer operasyonlara göre daha az rahatsız etmesini sağlar.
Laparoskopik safra kesesi ameliyatında iyişleşme süreci oldukça hızlıdır. Hasta 2 ila 3 saat sonrasında ayağa kalkabilir, tuvalete gidebilir ve ameliyattan bir gün sonra taburcu edilir. Safra kesesi ameliyatı olanlara ilk bir hafta ağız yoluyla kullanılan ağrı kesiciler verilir ve hasta sonrasında normal yaşantısına devam edebilir. Safra kesesi ameliyatı sonrası özellikle ilk 2 ay yeme alışkanlıklarınıza dikkat etmeniz gereklidir. Bunun için hekiminizin size önereceği yemek listesine uymaya dikkat etmenizde fayda vardır.
Safra kesesi hastalığında dikkat edilmesi gereken iki unsur vardır. Bunlar hastanın şikayetleri sonucunda anlaşılan safra kesesi hastalıkları, diğer ise sessiz seyreden hastalıklardır. Herhangi bir şikayete yol açmayan ve sessiz ilerleyen hastalıklar her zaman için daha tehlikelidir. Uzun süre takip edilmeyen safra kesesi taşları zamanla kireçlenerek kanser oluşumuna neden olabilir.
Özellikle obezite hastalarında, şeker hastalarında, anemi hastalarında, astronotlarda ve organ nakli yapılacak olan hastalarda 2,5 cm den büyük taşlar alınır.
Safra kesesinin alınması vücuda bir zararı verir mi?
Safra kesesi taşında yapılan ameliyat safra kesesinin tamamının çıkarılmasıyla gerçekleştirilir. Safra kesesinin alınma sebebi görevini yerine getiremediği için taş oluşumuna neden olmasıdır. Bu durumda safra kesesinden taşların temizlenmesi bir süre sonra yeni taş oluşumuna sebep olur. Bu yüzden safra kesesi taşı ameliyatında, safra kesesi komple alınır. Safra kesesinin alınması vücutta herhangi bir riske veya hastalığa neden olmaz. Karaciğerin ürettiği safra, ameliyattan sonra direk olarak bağırsağa akacak ve vücutta herhangi bir değişiklik olmayacaktır. Safra kesesi ameliyatından sonra vücudun bu duruma alışabilmesi çin ilk 2 ila 3 ay hafif beslenme düzeninin benimsenmesi gerekmektedir.
Safra kesesi ağrısına ne iyi gelir?
Safra kesesi çoğu hastalarda kendini göstermezken, çoğu hastalarda ise orta veya şiddetli derecede ağrıya neden olabilir. Safra kesesi ağrısına karşı doğal yöntemler kullanarak ağrınızın hafiflemesini sağlayabilirsiniz. Peki, safra kesesine ne iyi gelir? Hangi sebzeleri veya bitkileri tüketmek gerekir. Safra kesesine iyi gelen gıdalardan bazıları aşağıdaki gibidir. Bunlar;
Isırgan otu çayı
ısırgan otu tıpkı maydonoz gibi taş oluşumunu engelleyen bitkiler arasındadır. Bu şifalı bitkinin çayını kaynatıp günde iki defa tüketebilirsiniz. Isırgan otu çayı aynı zamanda küçük boyuttaki taşların vücuttan atılımını kolaylaştırır.
Tuzlu su
safra kesesinin hafiflemesini sağlamak için bir bardak suyun içine bir çay kaşığı tuz atarak gece yatmadan önce içiniz. Haftada bir uygulayabileceğiniz tuzlu su karışımı safra kesesinin rahatlamasına yardımcı olacaktır.
Karahindiba çayı
Karahindiba çayı vücudu toksinlerden arındırmak için oldukça etkili bir bitkidir. Şeker hastalığına iyi gelen bu şifalı bitki aynı zamanda kolestrolü dengelemeye de yardımcı olur. Karahindiba çayını günde üç defa sıcak veya ılık olarak tüketmek safra kesesine son derece faydalıdır.
Limon ve karbonat
limon ve karbonat, safra içinde yer alan alkalin bir yapıya benzer. Safra içindeki alkalin ve akışkan sıvı işlevini yapamadığı için safra kesesinde ağrı meydana gelir. Bu ağrıyı azaltmak için safradaki alkalin akışkan sıvıyla benzer özellikler taşıyan limon ve karbonat karışımını kullanabilirsiniz. Bunun için bir bardak suyun içine bir çay kaşığı limon suyu, bir çay kaşığı karbonat ekleyerek tüketebilirsiniz.
Sebze suyu
iki hafta boyunca uygulayabileceğiniz sebze suyu detoksu da safra kesesine oldukça iyi gelmektedir. Safra kesesi için faydalı olduğu bilinen sebzeler arasında pancar, C vitamini açısından zengin havuç ve içindeki yük su miktarı ile salatalık son derece faydalıdır. Bu sebzeleri ister çiğ olarak, isterseniz de suyunu içerek tüketebilirsiniz.
Mısır püskülü
mısır püskülü de yine idrar yolları ve safra kesesi için son derece faydalı bir bitkidir. Bir fincan suyun içine 2 çay kaşığı mısır püskülü ilave ederek 20 dakika boyunca kaynatınız. Daha sonra ılık veya sıcak olarak tüketebilirsiniz. Aktarlarda kolayca bulabileceğiniz mısır püskülü çayını günde 4 fincadana kadar tüketebilirsiniz.
Yukarıdaki önerileri uygulamadan önce doktorunuza danışmanızı tavsiye ederiz. Özellikle alerjik bir duruma sahipseniz, emziriyorsanız veya hamileyseniz doğal çözüm önerilerini denemeden önce mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
